ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ หรือ Geographic Information System (GIS) นั้นได้มีผู้ให้คำจำกัดความไว้หลากหลาย เช่น

     1. TYDACT Technologies Inc. (1987) : “Geographic Information System are software packages which can be use to create and analyze spatial information with such systems, maps, air photos and diagrams describing natural and man make features can be translated into an electronic code which can be recalled, modified and analyzed”

     2. หนังสือ Geographic Information Systems An Introduction Second Edition : “Geographical information system (GIS) is now used generically for any computer-based capability for geographical data. A GIS computer-based capability for the manipulation of geographical data. A GIS includes not only hardware and software, but also the special devices used to input maps and to create map products, together with the communication systems needed to link various elements”

     3. ข้อมูลจาก www.oepp.go.th : GIS คือ ระบบที่ใช้คอมพิวเตอร์จัดการเกี่ยวกับข้อมูลและข่าวสาร ตั้งแต่การรวบรวมข้อมูล การจัดเก็บข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูล ตลอดจนการเสนอผลลัพธ์ข้อมูลเชิงซ้อนทั้งหมด ให้อยู่ในรูปที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ด้านต่างๆ ตามต้องการ ทั้งนี้โดยอาศัยลักษณะทางภูมิศาสตร์สัมพันธ์ระหว่างข้อมูลข่าวสารต่างๆ

     4. ข้อมูลจาก www.khonkaen.go.th/gis/gis8.htm : GIS หมายถึง เครื่องมือที่ใช้ระบบคอมพิวเตอร์ เพื่อใช้ในการนำเข้าจัดเก็บจัดเตรียมดัดแปลงแก้ไข จัดการและวิเคราะห์พร้อมทั้งแสดงผลข้อมูลเชิงพื้นที่ ตามวัตถุประสงค์ต่างๆที่ได้กำหนดไว้ดังนั้น GIS จึงเป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์เพื่อใช้ในการจัดการ และบริหารการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และสามารถติดตามการเปลี่ยนแปลงข้อมูลด้านพื้นที่ ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากเป็นระบบที่เกี่ยวข้องกับระบบการไหลเวียนของข้อมูล และการผสานข้อมูลจากแหล่งข้อมูลต่างๆ เช่น ข้อมูลปฐมภูมิ (primary data) หรือข้อมูลทุติยภูมิ(secondary data) เพื่อให้เป็นข่าวสารที่มีคุณค่า

     5.ข้อมูลจาก rsgis.rs.psu.ac.th : GIS คือ ระบบเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงพื้นที่ และเชื่อมโยงและผสมผสานข้อมูลทั้งข้อมูลเชิงพื้นที่และข้อมูลเชิงบรรยาย ที่เก็บไว้ในฐานข้อมูล สามารถดัดแปลงแก้ไขและวิเคราะห์ และแสดงผลการวิเคราะห์ และการนำเสนอข้อมูล เพื่อให้เห็นมิติและความสัมพันธ์ด้านพื้นที่ของข้อมูล ซึ่งมีส่วนช่วยให้เกิดความเข้าใจปัญหา และประกอบการตัดสินใจในการแก้ปัญหาเกี่ยวกับการวางแผนการใช้ทรัพยากรเชิงพื้นที่

     6. ข้อมูลจาก www.gmt.co.th : GIS ประกอบด้วยคำ 2 คำ คือ "ระบบสารสนเทศ" (Information System) และคำว่า "ทางภูมิศาสตร์" (Geographic Geographical) ระบบสารสนเทศ เป็นการปฏิบัติการรวบรวม จัดเก็บ และวิเคราะห์ข้อมูลอย่างเป็นขั้นตอน สามารถสืบค้นข้อมูลที่ต้องการได้ภายในเวลาอันรวดเร็ว สามารถนำข้อมูลที่เป็นผลจากการวิเคราะห์ไปใช้ในกระบวนการตัดสินใจของผู้บริหารในการปฎิบัติงานใด ๆ เปรียบเสมือนเครื่องมือที่อำนวยความสะดวกให้กับผู้บริหาร ภูมิศาสตร์ (Geographic) มาจากรากศัพท์ Geo หมายถึงโลก และ Graphic หมายถึงงานเขียน ดังนั้นการเขียนเรื่องราวเกี่ยวกับโลกจะอยู่ในรูปแผนที่ ในอดีตการเก็บรวบรวมข้อมูลจะอยู่ในรูปแบบกระดาษ ดังนั้นระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ จึงเป็นระบบที่ออกแบบมาเพื่อใช้รวบรวม จัดเก็บ ค้นหา แสดงผล และวิเคราะห์ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เป็นระบบที่จัดเก็บข้อมูลเชิงพื้นที่ให้อยู่ในรูปแผนที่เชิงเลข (Digital Map)

     7. ข้อมูลจาก www.bhu.go.th : GIS เป็นระบบข้อมูลที่ประกอบด้วยข้อมูลเชิงพื้นที่ และข้อมูลอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับงานภาระหน้าที่ เพื่อให้สามารถนำข้อมูลเหล่านั้น มาวิเคราะห์ และนำผลของการวิเคราะห์มาใช้ประโยชน์ในงานนั้นๆได้ ตัวอย่างเช่น นักวางแผนด้านผังเมือง อาศัยข้อมูลเชิงแผนที่ ข้อมูลด้านการพัฒนาที่ดิน ข้อมูลด้านการวางผังเมือง มาวิเคราะห์ร่วมกัน ให้ได้ผลการวิเคราะห์ ที่นำไปใช้ประโยชน์ในการวางผังเมืองได้ หรือตัวอย่างเช่น นักระบาดวิทยา อาศัยข้อมูลเชิงแผนที่ ข้อมูลด้านภูมิศาสตร์ ข้อมูลป่า แหล่งน้ำ ข้อมูลการป่วยเจ็บ ข้อมูลความหนาแน่นของประชากร ฯลฯ มาวิเคราะห์ร่วมกัน ให้เกิดผลการวิเคราะห์โรคในแต่ละพื้นที่ สามารถทำนายการเกิดโรคได้ และ ใช้เป็นข้อมูลช่วยในการตัดสินใจ

     8. ข้อมูลจาก www.stschool.ac.th. : GIS เป็นระบบที่ใช้ Computer เก็บรวมรวมประมวลผล และแจกจ่ายข้อมูลข่าวสารเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจ และการควบคุมภายในองค์กรข่าวสาร (Information) ข้อมูลที่ได้รับการประมวลผลหรือปรุงแต่ง เพื่อให้มีความหมายเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้ข้อมูล (Data) ข้อเท็จจริงที่ได้รับการรวบรวมหรือป้อนเข้าสู่ระบบกระบวนการทำงานของระบบสารสนเทศ ประกอบด้วยกิจกรรม 3 ชนิด (ต้องเก็บข้อมูลให้เป็นอัตโนมัติมากขึ้น) การนำข้อมูลเข้าสู่ระบบ (Input) การประมวลผล (Process) การนำเสนอผลลัพธ์ (Output) ระบบสารสนเทศบางระบบ ต้องการตอบสนอง (Feedback) ซึ่งก็คือส่วนหนึ่งของข้อมูลที่ผ่านการประมวลผล แล้วถูกส่งกลับไปยังส่วนการนำเข้าข้อมูลอีกครั้งหนึ่ง สารสนเทศที่เป็น Output ของระบบหนึ่ง อาจเป็น Input ของอีกระบบหนึ่งได้ ระบบสารสนเทศถือว่าเป็นส่วนหนึ่งขององค์กร (Organization) องค์กรบางแห่งในปัจจุบันสามารถดำเนินธุรกิจได้ก็เพราะมีระบบสารสนเทศที่ดี

     9. สำนักงานศูนย์บริการและถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรของชุมชน : GIS คือ ระบบเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงพื้นที่และเชื่อมโยงและผสมผสานข้อมูลเชิงพื้นที่และข้อมูลเชิงบรรยาย ที่เก็บไว้ในฐานข้อมูล สามารถดัดแปลงแก้ไขและวิเคราะห์ และแสดงผลการวิเคราะห์และการนำเสนอข้อมูลเพื่อให้เห็นนิมิตและความสัมพันธ์ด้านพื้นที่ของข้อมูล ซึ่งมีส่วนช่วยให้เกิดความเข้าใจปัญหา และประกอบการตัดสินใจในปัญหาเกี่ยวกับการวางแผนการใช้ทรัพยากรเชิงพื้นที่

     10. Federal Interagency Coordinating Committee (1988) : GIS เป็น ระบบของคอมพิวเตอร์ฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ และวิธีการที่ออกแบบมาเพื่อการจัดเก็บ การรักษา การจัดทำ การวิเคราะห์ การทำแบบจำลอง และการแสดงข้อมูลเชิงพื้นที่ เพื่อนแก้ปัญหาการวางแผนที่ซับซ้อน และปัญหาในการจัดการ

ทำไม ? ต้อง GIS

เพราะชีวิตประจำวันของคนส่วนใหญ่ จะมีความเกี่ยวข้องกับภูมิศาสตร์ไม่มากก็น้อย การตัดสินใจใดๆ ก็ตามมักจะมีส่วนเกี่ยวข้องทางด้านภูมิศาสตร์เสมอ GIS สามารถช่วยในการจัดการและบริหารข้อมูลเชิงพื้นที่ พร้อมทั้งให้สามารถเข้าใจความสัมพันธ์ของสิ่งต่างๆในเชิงพื้นที่ได้เป็นอย่างดี ซึ่งเป็นรากฐานที่ดีในการตัดสินใจอย่างฉลาด ช่วยลดเวลาที่เสียไป นอกจากนี้ เทคโนโลยี GIS ยังมีข้อได้เปรียบมากในเรื่องการปรับปรุงแก้ไขข้อมูลเชิงพื้นที่ให้มีความทันสมัยได้ง่ายกว่า หรือความสามารถในการรวบรวมข้อมูลเชิงพื้นที่ประเภทต่างๆ และเก็บไว้ในชนิดเดียวกัน ความสามารถในการปรับข้อมูลเชิงพื้นที่ได้มีการเปลี่ยนแปลงและนำมาผลิตแผนที่

องค์ประกอบของ GIS

แบ่งออกได้เป็น 5 ระบบใหญ่ๆดังนี้

     1. ฮาร์ดแวร์ (Hardware) คือ ตัวเครื่องคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องต่างๆ เช่น ตัวเครื่องคอมพิวเตอร์,จอภาพ,สายไฟ เป็นต้น

     2. ซอฟต์แวร์ (Software) คือ โปรแกรมหรือชุดคำสั่งที่สั่งให้คอมพิวเตอร์ทำงานตามที่เราต้องการเช่น MS-DOS,MS-WINDOWS, Word เป็นต้น

     3. บุคลากร (Peopleware)คือ ผู้มีหน้าที่จัดการให้องค์ประกอบทั้ง 4 อย่าง ข้างต้น ทำงานประสานกันจนได้ผลลัพธ์ออกมา

     4.วิธีการปฏิบัติงาน(Process) คือขั้นตอนการทำงานซึ่งเราเป็นผู้กำหนดให้เครื่องคอมพิวเตอร์จัดการกับข้อมูล เช่นกรอกข้อมูลทุกวันและทราบผลลัพธ์ทันทีเป็นต้น

     5. ข้อมูล (Data) คือข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นและเป็นผลลัพธ์ออกมาเช่นชื่อ-สกุล ผู้ตอบแบบสอบถามเป็นต้น